Ngày nay, không khó để bắt gặp những người trung niên có các biểu hiện đau nhức một khớp nào đó, đi lại khó khăn, nghe tiếng lục khục trong khớp… Đi khám thường được chẩn đoán là thoái hóa khớp.
Thoái hóa khớp (THK) (còn gọi là hư khớp) là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học gây tổn thương toàn bộ các thành phần của khớp, trong đó chủ yếu là sụn khớp, kèm theo tổn thương xương dưới sụn, dây chằng và cơ quanh khớp, màng hoạt dịch.
Tại sao có người bị THK trong khi người khác thì không hay tại sao trước kia vẫn sinh hoạt, đi lại bình thường hay được coi là khớp bình thường mà nay lại được chẩn đoán bị THK?
Các yếu tố nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ THK
T.uổi cao: THK ít thấy ở người trẻ nhưng rất hay gặp ở người cao t.uổi, đặc biệt ở lứa t.uổi trên 75 thì 90% có tổn thương THK. Do vậy mà trong tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh này, một tiêu chí đưa ra là t.uổi trên 40. Điều này được cho là khi t.uổi cao, cơ thể giảm khả năng sửa chữa sụn khớp bị hư hỏng sau thời gian dài sử dụng trong cuộc đời.
Ngoài ra, sự thay đổi lối sinh hoạt hay vóc dáng cơ thể không còn cân đối như hồi còn trẻ khiến sức cơ giảm sút, gây giảm khả năng bảo vệ khớp cùng như tăng gánh nặng lên khớp khiến khớp hư hỏng nhanh hơn.
Nữ giới: Trước 55 t.uổi, tỷ lệ THK giữa nam và nữ là như nhau, nhưng sau t.uổi này, đặc biệt sau t.uổi mãn kinh thì nữ có xu hướng bị THK gấp 2 lần nam giới. Do sau t.uổi này, nồng độ hormon s.inh d.ục nữ là oestrogen suy giảm gây tăng các triệu chứng của THK.
Béo phì: Các nghiên cứu cho thấy những người thừa cân hoặc béo phì có khả năng bị THK gấp 3 lần người có cân nặng bình thường. Bởi khi cơ thể thừa cân, các khớp phải gánh số cân nặng ấy liên tục, đặc biệt là khớp gối, khớp háng. Nếu nặng thêm 1kg thì khớp gối phải mang chịu sức nặng thêm 3kg. Ngoài ra, các yếu tố rối loạn chuyển hóa liên quan đến thừa cân hay béo phì cũng thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp diễn ra nhanh hơn.
Thoái hóa khớp thường gây đau nhức, đi lại khó khăn…
Yếu tố gene: THK không phải là bệnh di truyền, nhưng nếu gia đình bạn có bố mẹ, anh chị em ruột bị bệnh thì khả năng bạn bị bệnh này sẽ cao hơn người không có t.iền sử gia đình mắc bệnh, đặc biệt là THK bàn tay và khớp háng.
Chế độ dinh dưỡng thiếu vitamin C, D, E: Khi sụn khớp bị tổn thương trong THK, cơ thể sẽ sản sinh các gốc tự do. Các vitamin C, D, E được coi là có khả năng trung hòa các gốc tự do này, giúp ngăn ngừa sự tiến triển của THK. Ngoài ra, vitamin D còn có vai trò trong chuyển hóa xương, tăng chuyển hóa vùng đầu xương cạnh khớp giúp hấp thu lực tác động lên khớp. Vitamin D cũng giúp cải tạo sụn khớp và cơ cạnh khớp, từ đó ổn định cấu trúc khớp. Do vậy, người có chế độ dinh dưỡng thiếu các vitamin C, D, E có nguy cơ bị THK cao hơn những người có đủ các vitamin này trong cơ thể.
Chấn thương khớp: Nếu không may bị chấn thương một khớp nào đó, khả năng sẽ bị THK đó nhiều về sau này. Một số nghề nghiệp đặc biệt như cầu thủ đá bóng, cầu thủ bóng bầu dục là những người dễ bị chấn thương khớp thì nguy cơ thoái hóa các khớp chấn thương sẽ cao hơn, cho dù đã được phẫu thuật để sửa chữa tổn thương.
Ảnh minh họa
Nghề nghiệp ảnh hưởng đến sự thoái hóa các khớp liên quan: Một số nghề nghiệp, công việc hay thói quen sử dụng liên tục một vài khớp nào đó lâu dài khiến các khớp này bị quá tải hay vi chấn thương dẫn đến nguy cơ thoái hóa cao hơn.
Ví dụ, những người thường xuyên ngồi xếp bằng hay quỳ gối để tụng kinh có khả năng cao bị THK gối. Những nghề nghiệp cần đứng lâu như giáo viên hay những người thường xuyên nâng vật nặng có nguy cơ THK háng cao. Hay thói quen dùng đũa ăn cơm của người châu Á cũng khiến các khớp liên quan đến động tác cầm đũa thoái hóa sớm hơn và nặng hơn các khớp khác trên bàn tay.
Yếu cơ và dây chằng cạnh khớp: Cơ và dây chằng quanh khớp khỏe sẽ giúp giảm áp lực tác động lên khớp. Nếu bạn ít luyện tập, vận động hay vì các lý do bệnh lý khiến các cơ, dây chằng quanh khớp yếu đi thì khả năng THK đó cao lên. Do vậy, một trong các biện pháp hỗ trợ điều trị THK là luyện tập nhằm tăng sức bền cho cơ quanh khớp.
Hình dáng bất thường của khớp và xương: Những người có hình dạng khớp hay cấu trúc khớp bất thường có thể tăng nguy cơ THK đó do việc phân bố áp lực lên các phần khác nhau của khớp không được đồng đều. Ví dụ, các trẻ sơ sinh bị loạn sản khớp háng, khiến khớp háng không vững, dễ bị trật nếu không phát hiện và điều trị thì nguy cơ THK háng sau này sẽ cao hơn. Hay những người chân không thẳng (dạng chữ O hay chữ X) có khả năng THK gối cao do áp lực cơ thể phân bổ không đều lên bề mặt khớp khiến phần chịu nhiều áp lực nhanh bị hư hỏng hơn phần khác.
Trên đây là các yếu tố nguy cơ thường gặp khiến bạn có thể bị THK cao hơn những người không có các yếu tố nguy cơ này. Có những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được như t.uổi, giới, gene. Để phòng ngừa THK, trước tiên cần điều chỉnh các yếu tố có thể thay đổi được bằng cách thay đổi lối sống, thói quen, công việc để duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý, dinh dưỡng đầy đủ vitamin, tăng sức bền hệ thống cơ, dây chằng, phòng tránh chấn thương và sửa chữa các bất thường xương khớp nếu có thể.
Một thứ có nhiều trong bếp có thể trị đau khớp
Thoái hóa khớp là loại viêm khớp phổ biến nhất. Nó thường xảy ra ở những người t.uổi cao. Nhưng cũng có thể bắt đầu ở t.uổi trung niên hoặc sớm hơn, đặc biệt nếu có chấn thương ở khớp.
Khoa học chứng minh một thứ có nhiều trong bếp, trị đau khớp hay không thua gì thuốc – SHUTTERSTOCK
Mặc dù có các phương pháp điều trị – tập thể dục, giảm cân thừa, dùng thuốc giảm đau kháng viêm, nhưng không có phương pháp điều trị nào có hiệu quả, theo health.harvard.edu.
Thực tế, chúng thường không có tác dụng gì hoặc chỉ giúp ích được chú ít.
Vì vậy, nhiều người bị viêm xương khớp muốn thử bất cứ thứ gì có thể giúp giảm đau.
Đó là lý do tại sao một nghiên cứu mới rất đáng chú ý, cho thấy curcumin, một chất tự nhiên được tìm thấy trong một loại gia vị phổ biến, có thể có tác dụng đối với bệnh viêm xương khớp.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã theo dõi 139 người có các triệu chứng của viêm xương khớp gối – ở mức độ từ vừa phải trở lên, và cần được điều trị bằng thuốc kháng viêm.
Trong một tháng, họ được dùng thuốc giảm đau diclofenac 50 mg, hai lần mỗi ngày, hoặc curcumin – hoạt chất có trong nghệ, với liều lượng 500 mg, ba lần mỗi ngày, theo health.harvard.edu.
Curcumin là một chất tự nhiên, có trong nghệ, có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa mạnh và giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm khớp.
Các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng curcumin có khả năng làm giảm đau, viêm và cứng khớp do viêm khớp dạng thấp.
Chất này tốt cho tim mạch, viêm khớp và nhiều chứng bệnh khác.
Nghiên cứu phát hiện điều gì?
Cả hai phương pháp điều trị đều làm giảm các triệu chứng viêm khớp và giúp ở mức độ tương tự: 94% với những người dùng curcumin và 97% với những người dùng diclofenac, theo health.harvard.edu.
Các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng curcumin có trong nghệ có khả năng làm giảm đau, viêm và cứng khớp do viêm khớp dạng thấp – ẢNH: SHUTTERSTOCK
Riêng curcumin có ít tác dụng phụ, như không gây đau dạ dày, nhưng 28% những người dùng diclofenac bị tác dụng phụ gây đau dạ dày.
Những người dùng curcumin giảm trung bình gần 2% trọng lượng cơ thể chỉ trong 4 tuần.
Có thể uống 500mg hai lần một ngày hoặc có thể uống như trà bằng cách đun sôi 2 tách nước với một muỗng cà phê bột curcumin và 1/2 muỗng hạt tiêu đen. Để lửa nhỏ trong 10 đến 15 phút, có thể thêm chanh, mật ong hoặc sữa, theo Express.
Đây là một trong những chất bổ sung tốt nhất để điều trị chứng đau do viêm khớp.
Bản thân nghệ không có tác dụng ức chế tình trạng viêm, mà là các hợp chất của nó gồm curcumin, một hoạt chất trong nghệ.
Nghiên cứu chỉ ra rằng curcumin có khả năng ngăn chặn một số enzym và cytokine dẫn đến viêm.
Điều này đã chứng minh có thể dùng curcumin như một phương pháp điều trị bổ sung cho bệnh viêm khớp.
Thêm một nghiên cứu khác
Trong một nghiên cứu khác, 45 người bị viêm khớp được chỉ định bổ sung curcumin, so với một nhóm dùng thuốc giảm đau kháng viêm diclofenac, và một nhóm kết hợp cả hai.
Nhóm dùng 500 mg curcumin cho thấy sự cải thiện nhiều nhất.
Curcumin có lợi cho các bệnh nhân bị viêm nhiễm, trầm cảm và ung thư.
Vào năm 2016, một đ.ánh giá có hệ thống cho thấy 1.000 mg curcumin mỗi ngày làm giảm đau và viêm xương khớp bằng với các loại thuốc giảm đau kháng viêm.
Một nghiên cứu khác cho thấy chất curcumin có thể giúp ngăn ngừa sự p.hân h.ủy xương ở những người bị viêm khớp dạng thấp.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh giải thích, thừa cân hoặc béo phì thường làm cho tình trạng viêm xương khớp trở nặng hơn, vì gây thêm căng thẳng cho khớp.
Một cách hiệu quả khác để giảm các triệu chứng viêm xương khớp và giảm cân là tập thể dục thường xuyên.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh lưu ý: Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng tập thể dục thường xuyên sẽ giúp tăng cường cơ bắp và tăng cường sức mạnh cho các khớp, giúp cải thiện các triệu chứng.
Tập thể dục rất tốt để giảm cân, cải thiện tư thế và giảm căng thẳng, tất cả sẽ làm dịu các triệu chứng, theo Express.
