Vận động viên thể thao muốn đạt được thành tích tốt nhất đòi hỏi tất cả các hệ thống cơ thể phải được điều chỉnh phù hợp và hoàn hảo. Chế độ dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng đối với sức khỏe và khả năng hoạt động của nhóm đối tượng này.
Dinh dưỡng – Một trong những yếu tố then chốt cho vận động viên
Theo PGS.TS. BS Nguyễn Xuân Ninh – Phó Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, cố vấn dinh dưỡng cho thể thao Việt Nam, dinh dưỡng và tập luyện là hai mảng không thể thiếu được đối với vận động viên, đặc biệt là vận động viên thành tích cao. Điều quan trọng, an đúng loại thực phẩm giúp vận động viên duy trì trọng lượng cơ thể mong muốn, duy trì thể chất cân đối và thiết lập các phản xạ cơ – thần kinh tối ưu.
Nếu không có thức ăn phù hợp, ngay cả điều kiện thể chất và có huấn luyện chuyên nghiệp cũng không đủ để thúc đẩy vận động viên phát huy hết khả năng của mình. Dinh dưỡng tốt phải là một phần quan trọng trong chương trình tập luyện của vận động viên nói chung và vận động viên điền kinh nói riêng.
Cân bằng chế độ ăn uống của vận động viên bằng cách đa dạng hóa các loại thực phẩm
Chìa khóa để cân bằng chế độ ăn uống của vận động viên là kết hợp các loại thực phẩm khác nhau để sự thiếu hụt chất dinh dưỡng trong một số loại thực phẩm được bù đắp bằng sự dư thừa chất dinh dưỡng ở những loại thực phẩm khác. Ăn đa dạng các loại thực phẩm là bí quyết.
Ăn thế nào, ăn ra sao để phù hợp nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt của vận động viên?
Các chất dinh dưỡng – protein, carbohydrate, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước là những “đồng đội” phối hợp với nhau để cung cấp dinh dưỡng tốt. Giống như mỗi thành viên trong nhóm thực hiện các nhiệm vụ khác nhau trong trò chơi, mỗi chất dinh dưỡng thực hiện các chức năng cụ thể trong cơ thể. Chỉ cần thiếu một chất dinh dưỡng thôi cũng đủ gây bất lợi cho cơ thể. Cơ thể luôn cần tất cả các chất dinh dưỡng này, vì vậy thực phẩm vận động viên cần được cung cấp chúng hàng ngày.
5 nhóm thực phẩm được khuyến nghị bao gồm:
1. Nhóm sữa, sữa chua và phô mai (3-5 khẩu phần mỗi ngày): 1 khẩu phần là một ly sữa khoảng 8 ounce, 8 ounce sữa chua hoặc 1 1/2 ounce phô mai tự nhiên, chưa qua chế biến. (1ounce khoảng 28g)
2. Nhóm thịt, gia cầm, cá, đậu, trứng và quả hạch (3 đến 4 khẩu phần mỗi ngày): 1 khẩu phần là 3 ounce thịt nạc nấu chín, 2 quả trứng, 1 chén đậu khô đã nấu chín, đậu Hà Lan hoặc đậu lăng hoặc 4 muỗng canh bơ đậu phộng.
3. Nhóm rau (3 đến 5 phần ăn hàng ngày): 1 khẩu phần là 1/2 chén rau nấu chín, 1/2 chén rau sống xắt nhỏ, 1 chén rau sống ăn lá như rau diếp hoặc rau bina, hoặc 1 ly (6 ounce) nước trái cây.
4. Nhóm trái cây (3 đến 5 phần ăn hàng ngày): 1 khẩu phần là 1 loại trái cây như táo, chuối hoặc cam vừa, 1/2 quả bưởi, 1 ly (6 ounce) nước trái cây, 1/2 cốc (4 ounce) quả mọng, 1/2 cốc (4 ounce) trái cây nấu chín hoặc đóng hộp hoặc 1/4 cốc trái cây sấy khô.
5. Bánh mì, ngũ cốc, gạo và mì ống (6 đến 11 khẩu phần mỗi ngày): 1 khẩu phần là 1 lát bánh mì, 1/2 bánh hamburger hoặc bánh nướng xốp, 1 bánh cuộn nhỏ, bánh quy hoặc bánh nướng xốp, 3 đến 4 bánh quy nhỏ hoặc 2 bánh quy lớn, 1/2 chén ngũ cốc nấu chín, gạo hoặc mì ống hoặc 1 ounce làm sẵn ngũ cốc ăn sáng.
Ngoài ra, trong thi đấu và tập luyện thể thao cường độ cao, protein giúp cho việc hồi phục cơ và tái tạo tế bào trong thời gian thi đấu. Tiêu thụ những loại thực phẩm giàu protein như cá (thường là cá thu hoặc cá lóc); thịt (chủ yếu là thịt bò, thịt lợn và thịt gà); lòng trắng trứng hoặc các thực phẩm bổ sung protein sẽ cung cấp protein và các amino axit cần thiết cho cơ thể.
