Phát hiện và điều trị sớm là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân ung thư kéo dài sự sống. Tuy nhiên, các dấu hiệu này thường bị bỏ qua do giống nhiều tình trạng sức khỏe khác.
Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn độ, vô tổ chức và không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể. Bệnh thường phát triển âm thầm một thời gian dài trước khi gây ra các dấu hiệu và triệu trứng trên lâm sàng để có thể phát hiện được.
Ung thư là bệnh vẫn chưa thể tìm ra nguyên nhân. Nhiều công trình nghiên cứu tại các quốc gia vẫn đang cố gắng trả lời câu hỏi thủ phạm gây ung thư là gì và có cách nào chữa dứt điểm căn bệnh này hay không.
Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Arefa Cassoobhoy, Giám đốc Y tế cấp cao của WebMD, thành viên ban cố vấn của Medscape Internal Medicine, chúng ta có thể nhận biết bệnh ung thư qua những cảnh báo sớm sau đây.
Mất cảm giác ngon miệng
Đây là dấu hiệu phổ biến ở bệnh nhân ung thư, tuy nhiên, nó dễ bị nhầm lẫn với nhiều tình trạng sức khỏe như cảm cúm, trầm cảm, mệt mỏi thông thường. Theo Phó giáo sư Arefa, nhiều nguyên nhân khiến người mắc ung thư bị mất cảm giác ngon miệng, chán ăn.
Nếu khối u nằm trong hoặc xung quanh đường tiêu hóa, nó cản trở việc ăn uống, là thủ phạm của hiện tượng khó nuốt, no, đầy bụng ngay cả khi không ăn. Một số khối u giải phóng hormone, làm cơ thể giảm cảm giác đói.
Người mắc ung thư cũng có thể bị đau đớn, căng thẳng, trầm cảm, mất nước và buồn nôn… Những triệu chứng này làm giảm hoặc mất cảm giác thèm ăn. Ung thư dạ dày, tuyến tụy, ruột và buồng trứng gây áp lực lên dạ dày và khiến dễ bạn cảm thấy chướng bụng.
Chán ăn ở bệnh nhân ung thư có thể xuất phát từ việc khối u ác tính đang phát triển. Ảnh: iStock.
Đi ngoài, tiểu tiện ra m.áu
Đi ngoài ra m.áu, tiểu ra m.áu là thuật ngữ y khoa miêu tả tình trạng có m.áu trong phân, ra m.áu trong lúc tiểu, đại tiện. Nguồn m.áu có thể từ nhiều vị trí khác nhau trong hệ tiêu hóa như mũi, miệng, dạ dày, trực tràng hoặc h.ậu m.ôn và liên quan nhiều bệnh lý nguy hiểm như trĩ, viêm loét, n.hiễm t.rùng, sỏi thận…
Phó giáo sư Arefa cho hay nếu m.áu trong phân màu đỏ tươi có nghĩa nó đang chảy từ trực tràng, ruột già. M.áu màu sẫm hơn có thể là từ vết loét trong dạ dày. Đi ngoài, tiểu tiện ra m.áu là dấu hiệu cảnh báo của ung thư đại tràng, ung thư thận hoặc bàng quang. Do đó, bạn nên tới các bệnh viện uy tín để kiểm tra, tầm soát, phát hiện sớm ung thư hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Ho không dứt
Ho, ho khan là tình trạng thường gặp ở nhiều người. Một người bị ho trong thời gian dài hơn 3 tuần và không khỏi, ngay cả khi đã dùng thuốc, có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý về đường hô hấp, tình trạng mạn tính. Do đó, nó khó phân biệt được nếu người mắc ung thư cũng gặp phải triệu chứng này. Ho dai dẳng không dứt có thể là cảnh báo của ung thư phổi, tuyến giáp, cổ họng.
Theo nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Mỹ, 65% bệnh nhân ung thư phổi có triệu chứng ho mạn tính tại thời điểm chẩn đoán. Đây cũng được xem là dấu hiệu để chẩn đoán sớm bệnh. Người mắc ung thư phổi thường ho kéo dài kèm theo dịch nhầy màu hồng hoặc đỏ nâu, bị khàn tiếng, đau tức ngực và đau, khó nuốt.
Ho không dứt, ho ra m.áu là dấu hiệu cảnh báo ung thư phổi, lao… Ảnh: Freepik.
Mệt mỏi nhiều ngày
Theo WebMD , mệt mỏi nhiều ngày mà không thể cải thiện ngay cả khi nghỉ ngơi có thể là triệu chứng quan trọng cảnh báo các tế bào ác tính đang phát triển. Một số bệnh ung thư như đại tràng, dạ dày, ung thư m.áu gây xuất huyết kéo dài cũng là nguyên nhân khiến người mắc mệt mỏi.
Bệnh nhân ung thư mô tả cảm giác mệt mỏi theo nhiều cách. Họ có thể cảm thấy mệt, yếu, kiệt sức, chậm chạp. Nhiều người bị mất năng lượng, không thể tập trung. Số khác gặp tình trạng tay chân nặng nề, không muốn làm bất cứ điều gì, không thể ngủ hoặc ngủ quá nhiều. Không ít người bệnh cảm thấy ủ rũ, buồn bã, cáu kỉnh hoặc thất vọng. Do đó, bạn nên chú ý tới các triệu chứng này và kiểm tra sức khỏe ngay khi có điều gì bất thường.
Sốt kéo dài
Sốt là dấu hiệu cơ thể của bạn đang bị n.hiễm t.rùng. Tuy nhiên, nó cũng là dấu hiệu cảnh báo sớm ung thư hạch bạch huyết, m.áu, gan, thận.
Các cơn sốt của bệnh nhân ung thư thường xuất nhiều nhiều lần trong ngày, sốt và cắt cơn liên tục. Một số trường hợp, bệnh nhân bị sốt cao nhiều ngày triền miên. Nếu bị sốt trên 38 độ C liên tục, bạn hãy cảnh giác.
Khối u, nổi hạch
Hạch bạch huyết là hệ thống gồm hàng trăm khối tế bào nhỏ như hạt đậu. Chúng ta có hơn 600 hạch bạch huyết nằm rải rác khắp cơ thể. Tuy nhiên, những vị trí như cổ, nách, bụng và bẹn, bạn mới có thể sờ thấy hạch.
Khi cơ thể có vấn đề như bệnh tật hoặc n.hiễm t.rùng, các hạch sẽ sưng lên. Đó là dấu hiệu cho thấy có nhiều tế bào lympho đang phải hoạt động nhiều để t.iêu d.iệt vi trùng. Điều này có thể nhận thấy dễ dàng ở các hạch tại cổ.
Theo Mayo Clinic, sưng hạch khắp cơ thể có thể là do nhiễm virus HIV, bạch cầu đơn nhân hoặc rối loạn hệ miễn dịch (bệnh viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ). Các hạch cứng, cố định, lớn dần có thể là cảnh báo bạn bị ung thư. Đi kèm nổi hạch, bệnh nhân còn bị sốt, đổ mồ hôi đêm.
Nổi hạch toàn thân có thể là dấu hiệu cơ thể bị n.hiễm t.rùng, viêm, mắc các bệnh lý ác tính hoặc do quá căng thẳng. Ảnh: Merck Manuals.
Theo nghiên cứu của bác sĩ Robert Ferrer (Trung tâm Khoa học Sức khỏe, Đại học Texas, San Antonio, Texas, Mỹ), khi một hạch bạch huyết tăng nhanh về kích thước, nang của nó sẽ căng ra và gây đau cho người bệnh. Cảm giác đau thường là kết quả của quá trình tế bào bị viêm, hệ miễn dịch đang làm việc. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cơn đau hạch cũng có thể do xuất huyết từ các tế bào ác tính.
Với những bệnh nhân bị ung thư, khi sờ vào, hạch (nhất là vùng cổ) có cảm giác cứng, đặc biệt là giai đoạn khối u ác tính đã di căn. Các nang hạch chắc, dính chặt với các mô xung quanh, bờ giới hạn không còn rõ ràng, sờ nắn sẽ cảm thấy đau và mật độ cứng chắc có thể là dấu hiệu của ung thư hạch.
Đổ mồ hôi trộm
Ởphụ nữ trung niên, đổ mồ hôi trộm vào ban đêm là triệu chứng của thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của ung thư hạch. Khoa học vẫn chưa tìm ra lý do bệnh ung thư hạch bị đổ mồ hôi. Một số lý thuyết cho rằng bệnh ung thư hạch gây sốt nên các bộ phận trong cơ thể toát mồ hôi để giảm nhiệt.
Ung thư vú và tuyến t.iền liệt gây tác động tiêu cực tới hormone giới tính, cũng khiến bệnh nhân chảy mồ hôi đêm, nóng trong người. Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ (NIH) , tình trạng này còn phổ biến ở những người sống sót sau ung thư, đặc biệt là phụ nữ.
Tài liệu của Hiệp hội Ung thư Quốc gia Anh cảnh báo đổ mồ hôi quá nhiều khi ngủ có thể là dấu hiệu của một số ung thư như bệnh bạch cầu, u tuyến thượng thận, ung thư xương, ung thư gan…
Ngoài những dấu hiệu trên, Phó giáo sư, tiến sĩ Arefa Cassoobhoy khuyến cáo chúng ta cũng nên để tâm tới các bất thường như thay đổi ở làn da, khó nuốt, giảm cân bất thường… Nếu gặp những vấn đề trên, bạn nên kiểm tra, tầm soát ung thư để kịp thời phát hiện và điều trị.
Cảnh báo dấu hiệu ung thư nếu 4 bộ phận trên cơ thể “trồi ra”
Bỗng nhiên bạn thấy trên cổ, sau tai, dưới nách hay dưới vùng bẹn xuất hiện một hạch nhỏ, mềm, ấn đau nhẹ, cần phải đến bệnh viện để thăm khám, cẩn thận bị ung thư.
1. Nổi hạch sau tai
Hiện tượng nổi hạch sau tai cũng khá phổ biến, nguyên nhân có thể do n.hiễm t.rùng cơ thể, lao hay ung thư đầu cổ, ung thư tuyến giáp. Đối với t.rẻ e.m, với những trẻ có sức đề kháng kém, hạch có thể xuất hiện tự nhiên mà không cần phải có bệnh, khi sức khỏe dần ổn định hạch sẽ hết sưng.
Ở trạng thái bình thường, hạch chỉ khoảng vài milimet, mềm và khó sờ thấy. Nhưng khi bị viêm nhiễm, ung thư (ung thư hạch nguyên phát hay hạch di căn) thì hạch sẽ lớn và có thể đau, cứng. Hiện tượng nổi hạch sau tai là dấu hiệu bất thường nhưng hiện nay vẫn rất nhiều người nhầm lẫn do mụn trứng cá hoặc lipoma gây ra.
2. Nổi hạch ở quanh cổ
Hệ bạch huyết bao gồm các mạch bạch huyết và rất nhiều hạch bạch huyết lọc vi khuẩn, độc tố ra khỏi cơ thể. Nếu hệ bạch huyết bị vỡ, các hạch bạch huyết sẽ sưng to và phình lên. Hiện tượng sưng phù hạch bạch huyết này có thể xảy ra ở khu vực quanh cổ. Một số triệu chứng khác của bệnh ở hệ bạch huyết là đổ mồ hôi vào ban đêm, giảm cân đột ngột, sốt cao, ho dai dẳng…
3. Nổi hạch dưới nách
Hạch ở nách có thể cảm nhận khá rõ khi đã nổi lên, kích thước lớn bé tùy tác nhân ảnh hưởng. Hạch ở nách khi sờ thường thấy có viền, tròn hoặc hơi dài, cứng, ấn vào có độ di chuyển nhẹ, cảm giác hơi đau khi ấn.
Nếu nguyên nhân gây nổi hạch ở nách là do viêm thì sẽ kèm theo các hiện tượng như đau, sưng ở vùng ngực kèm theo biểu hiện mệt mỏi, sốt. Hạch lành tính có tác dụng sản sinh đề kháng để chống lại các nguyên nhân gây bệnh, vì vậy chúng có thể mất đi tự nhiên mà không cần điều trị hay tác động vào. Nhưng ở một số nguyên nhân khác mà không phải do viêm, chúng ta cần đặc biệt lưu ý vì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo cho một số bệnh nguy hiểm như:
– Do xuất hiện các khối u ở các hạch bạch huyết hoặc gần xung quanh hạch bạch huyết.
– Do mắc các bệnh lý liên quan tới bạch cầu
– Do khối u Lympho Hodgkin
– Do ung thư da hắc tố (melanoma)
– Do khối u lympho không hodgkin
– Do ung thư vú
Đặc biệt, nổi hạch ở nách có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư vú đang trong giai đoạn tiến triển, khi tế bào ung thư đã lây lan sang các hạch bạch huyết vùng nách. Đây cũng là một những yếu tố giúp bác sĩ đ.ánh giá giai đoạn bệnh.
Một số dấu hiệu khác cảnh báo ung thư vú bạn không nên chủ quan là khối u vú, núm vú tiết dịch bất thường, hình dạng, kích thước vú thay đổi, vùng da trên khối u sần sùi như da cam, sốt, k.inh n.guyệt không đều…
4. Nổi hạch ở bẹn
Thông thường, khi thấy hạch vùng bẹn sưng to (sưng hạch bạch huyết ở háng), đau có thể do một vài nguyên nhân như: bệnh nhiễm khuẩn thuộc bộ phận s.inh d.ục, tiết niệu như bệnh do vi khuẩn Chlamydia, bệnh giang mai.
Ngoài ra, nếu người bệnh bị tổn thương nhiễm khuẩn (do các vết xây xước, áp-xe, mụn nhọt…) ở vùng chi dưới, vùng quanh hố chậu thì hạch bẹn cũng sưng to và đau.
Một số bệnh về m.áu cũng có hạch to như bệnh bạch cầu cấp. Hạch thường có kích thước to, mềm, di động xuất hiện nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể mà bình thường vẫn có hạch như ở hố thượng đòn, nách, bẹn, trung thất, mạc treo. Đi kèm với đó là triệu chứng sốt cao, lách to nhanh, xuất huyết.
Trong bệnh bạch cầu mạn tính thể lympho thì nhiều hạch nhưng bé, phát triển nhanh, lâu dần (sau vài tháng) hạch sẽ to ra, mềm và di động được.
