Theo Đông y, bạch quả tính bình, vị ngọt, đắng, chát. Tác dụng chính là thu liễm cố sáp, giúp liễm phổi, chỉ khái định suyễn.
Bạch quả là hạt già khô đã bỏ phần vỏ ngoài của cây ngân hạnh (Ginkgo biloba L.) thuộc họ bạch quả (Ginkgoaceae). Bạch quả hình bầu dục, hai đầu hơi nhọn, dài 1,6 – 2,3cm, rộng 1 – 1,6cm, vỏ màu trắng hoặc trắng tro, phẳng trơn, cứng chắc, mép rìa có hai đường, gờ cạnh, một đầu có núm lồi lên hình vuông nhỏ dài, nhân ở trong cứng hình bầu dục.
Nhân có hạt màu vàng nhạt hoặc lục vàng, bên trong nhân màu trắng; có chất bột, giữa có lỗ hổng với lõi ruột nhỏ. Không có mùi, vị ngọt, hơi đắng. Là loại thổ sản chủ yếu ở vùng Hà Nam, Quảng Tây, Tứ Xuyên (Trung Quốc).
Thành phần dinh dưỡng bạch quả chứa protid, lipid, hydratcacbon, calci, sắt phosphor, vitamin B2, beta-caroten, nhiều acid amin.
Theo Đông y, bạch quả tính bình, vị ngọt, đắng, chát. Tác dụng chính là thu liễm cố sáp, giúp liễm phổi, chỉ khái định suyễn. Thích hợp dùng trong các chứng ho thở gấp, lên cơn suyễn cấp; cố tinh, dùng trị di tinh, x.uất t.inh sớm; cô niệu. Dùng chữa trẻ tiểu dầy, đái dầm; sáp đới. Chữa các chứng xích, bạch đới… và có tác dụng giảm huyết áp nhẹ.
Thực nghiệm chứng minh, bạch quả có tác dụng ức chế với những mức độ khác nhau đối với vi khuẩn Staphylococcus, Streptococcus, E.Coli, Salmonella, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn than. Có tác dụng ức chế các loại nấm.
Bài thuốc ứng dụng
– Bạch quả xào: Bạch quả xào chín, bỏ vỏ, ăn quả. Trẻ 4 – 5 t.uổi mỗi lần ăn 2 quả, trên 5 t.uổi mỗi lần ăn 4 – 6 quả. Nhai kỹ, ngày 2 lần, dùng liên tục trong 1 tuần, giúp bổ thận cố tinh, trị đái dầm.
– Chè bạch quả mật ong: Bạch quả 10g (bỏ vỏ), thêm nước nấu chín, rồi thêm mật ong vừa đủ, ăn chè và bạch quả mỗi tối trước khi đi ngủ. Có tác dụng hổ trợ trong điều trị bệnh suyễn.
– Canh bạch quả bổ thận: Bạch quả 15g, kim anh tử 12g, khiếm thực 12g, sắc hai nước. Sau khi trộn đều hai nước chia 2 lần uống, dùng liên tục 3 – 5 tuần. Đây là món thực dưỡng cho người bệnh thận hư, di tinh.
– Canh bạch quả nấu gà: Bạch quả 15g, hạt sen 15g, gạo 30g, cùng tán nhuyễn sử dụng sau. Gà ác 1 con, bỏ nội tạng, các nguyên liệu vừa nêu cho vào bụng gà khâu lại, thêm nước hầm nhừ, dùng trong ngày. Dùng chữa phụ nữ bị bệnh xích, bạch đới.
– Chè bạch quả: Bạch quả 30g, đường phèn 15g, dùng nước nấu cho chín nhừ. Mỗi ngày ăn 1 – 2 lần, giúp trị ho suyễn, đàm loãng.
– Bạch quả nấu trứng gà: Bạch quả 2 quả, bỏ vỏ, băm nhuyễn, nhét bạch quả vào quả trứng gà đã khoét 1 lỗ, luộc trứng chín, bỏ vỏ trứng, ăn sạch, mỗi sáng- chiều 1 lần.
Chú ý ngộ độc
Bạch quả ít độc, trong đó độc nhất là mầm xanh. Đã có báo cáo t.rẻ e.m ăn 5 – 10 quả bị t.ử v.ong do ngộ độc. Một số biểu hiện ngộ độc thường gặp: nôn ói, đau bụng, tiêu chảy, phát sốt, bầm tím… Người bị ngộ độc nặng, xuất hiện các triệu chứng thần kinh: lo sợ, la hét, hôn mê, co giật…
Nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến t.ử v.ong do liệt cơ hô hấp. Khi cấp cứu ngộ độc, trước tiên cần rửa dạ dày, súc ruột, thụt tháo để làm sạch bạch quả trong dạ dày-ruột; người co giật cho thuốc chống co giật; người bầm tím cho thở oxy; người suy hô hấp cho hít thuốc hưng phấn, khi cần cho hô hấp nhân tạo. Có thể dùng cam thảo sống 60g hay vỏ bạch quả 30g sắc uống. Khi suy hô hấp, dùng xạ hương 0,3g uống với nước ấm.
Giá đỗ, thực phẩm vàng cho phái mạnh
Giá đỗ có nhiều loại được làm từ đậu xanh, đậu tương hoặc đậu đen. Loại được sử dụng phổ biến nhất là giá đỗ được làm từ đậu xanh.
Ảnh minh họa
Giá đỗ rất giàu chất dinh dưỡng, giàu vitamin đặc biệt là vitamin C, E. Bên cạnh đó, nó còn chứa nhiều khoáng chất amino acid, protein và chất có nguồn gốc thực vật (phytochemicals) rất bổ dưỡng cho con người. Tính về thành phần dinh dưỡng, cứ 100g giá đỗ chứa 5,5g protid, 5,3 glucid, 38g Ca, 91mg P, 1,4mg Fe, 0,2mg vitamin B1, 0,13mg vitamin B2, 0,75mg vitamin PP, 0,09mg vitamin B6, 10mg vitamin C. Riêng vitamin E trong giá đỗ lên tới 15 – 25mg, lượng calo là 44 calo.
Giá đỗ có nhiều lợi ích sức khỏe như: cải thiện sự trao đổi chất, tăng mật độ xương, duy trì mức cholesterol phù hợp, tăng lưu thông m.áu, thúc đẩy tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân, giúp giảm căng thẳng và lo lắng, hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe tim mạch và làm đẹp da. Hơn nữa, một số món ăn thuốc phối hợp có giá đỗ còn có tác dụng cải thiện tình trạng suy giảm nội tiết tố testosterone ở nam giới.
Bài 1: sò huyết 500g, giá đậu xanh 200g, giá đỗ rửa sạch trần tái, sò huyết đem nướng. Ăn liên tục 10 -15 ngày. Nghỉ 3 – 5 ngày ăn nhắc lại 3 – 5 liệu trình.
Bài 2: giá đậu xanh 250g, thịt bò 50g. Tất cả rửa sạch trần tái ăn liên tục 10 – 15 ngày. Nghỉ 1-2 tuần, ăn nhắc lại, ăn liên tục vài liệu trình.
Bài 3: giá đậu xanh 100 – 200g rửa sạch ngâm nước muối loãng 5 – 10 phút, ăn sống liên tuc 15 – 30 ngày.
Bài 4: giá đậu xanh 200g, trứng gà ta 3 quả. Giá đem chần tái, trứng gà luộc lòng đào ăn liên tục 7 – 10 ngày. Nghỉ 2 – 3 ngày ăn nhắc lại, ăn liên tục 3 – 4 liệu trình.
Bài 5: giá đậu xanh 200g, cật lợn 1 quả, gia vị đủ dùng. Tất cả đem xào ăn liên tục 10 – 15 ngày, nghỉ 1 tuần rồi ăn nhắc lại, ăn liên tục 2 – 3 liệu trình.
Bài 6: giá đậu xanh 200g, cật lợn 1 quả, gia vị đủ dùng. Tất cả đem xào ăn liên tục 10 – 15 ngày, nghỉ 1 tuần rồi ăn nhắc lại, ăn liên tục 2 – 3 liệu trình.
