Trung tuần tháng 4 vừa qua, “bức tranh” tổng thể về dinh dưỡng của người Việt năm 2020 đã được công bố. Đan xen những mảng màu sáng – tối là nhận định của các chuyên gia, nhà nghiên cứu về “bức tranh” này.
Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc được tiến hành thường kỳ 10 năm một lần. Tổng điều tra Dinh dưỡng năm 2020 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay ở phạm vi quốc gia với sự tham gia của hơn 22.000 hộ gia đình tại 25 tỉnh thành phố đại diện cho 6 vùng sinh thái.
Chúng ta đã có những thay đổi như thế nào sau 10 năm nỗ lực?
Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi trên toàn quốc là 19,6%. Theo TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu, Khoa Dinh dưỡng tiết chế, Viện Dinh dưỡng Quốc gia: con số này được xếp vào mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới.
Chiều cao của Thanh niên Việt Nam đã có sự thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt nhóm thanh niên nam 18 t.uổi năm 2020 đạt 168,1cm (tăng 3,7cm so với năm 2010). Con số này ở nhóm nữ là 1,4cm. Giải thích về sự “vượt trội” này, TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu cho biết: đây là hiệu quả của các chương trình can thiệp dinh dưỡng. Ví dụ can thiệp dinh dưỡng vào 1.000 ngày vàng, theo đó phụ nữ bắt đầu mang thai được uống bổ sung viên sắt, viên đa vi chất. Các chương trình như: bổ sung vitamin A cho trẻ, hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ, hướng dẫn ăn bổ sung đúng cách cho trẻ…. cũng góp phần không nhỏ vào thành quả ấy.
Mức tiêu thụ thịt là con số…..cần phải suy nghĩ!
Mức ăn rau quả của người dân đã tăng bình quân đầu người từ 190,4g rau/người/ngày; lên thành 231,0g rau/người/ngày. Tuy nhiên, con số này mới chỉ đạt 2/3 so với nhu cầu khuyến nghị của Tháp Dinh dưỡng.
Mức tiêu thụ thịt tăng nhanh từ 84 g/người/ngày năm 2010 và tăng gấp đôi vào năm 2020; khu vực thành phố tiêu thụ cao hơn.
TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu cho biết, thịt là nguồn thực phẩm giàu đạm, thịt cũng là món ăn nhiều sắt, nhiều kẽm cho cơ thể. Tuy nhiên chất béo trong thịt chủ yếu là chất béo no. Trong khẩu phần ăn, chất béo no mà nhiều hơn nhu cầu sẽ là yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh như rối loạn chuyển hóa lipid m.áu, nguy cơ thừa cân béo phì và các bệnh mạn tính không lây như đái tháo đường, tăng huyết áp
Cũng theo TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu, các chỉ số cơ bản về sức khỏe của nguồn nhân lực Việt Nam đã có nhiều cải thiện, song nhìn chung vẫn ở mức thấp so với các nước trong khu vực. Những công việc chính cần tập trung trong thời gian tới đây là: giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 t.uổi, tăng cường các biện pháp can thiệp dinh dưỡng vào nhóm t.rẻ e.m béo phì ở lứa t.uổi học đường….
Còn về phía chúng ta, tin chắc khó ai có thể để cưỡng lại một đĩa thịt thơm ngon, kích thích vị giác. Nhưng, bệnh từ miệng, không còn cách nào khác chúng ta phải giảm số lượng và tần suất ăn thịt, hướng nhiều đến rau xanh và trái cây cũng như các nhóm thực phẩm khác có lợi cho cơ thể./.
1.000 ngày đầu đời là giai đoạn duy nhất giúp tăng trưởng chiều cao khi trưởng thành
Ngày 15-4, Vụ Sức khỏe bà mẹ – t.rẻ e.m (Bộ Y tế) phối hợp với Mạng lưới các tổ chức xã hội vì dinh dưỡng Việt Nam tổ chức hội thảo thúc đẩy triển khai chương trình “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời nhằm phòng, chống suy dinh dưỡng bà mẹ và t.rẻ e.m, góp phần nâng cao tầm vóc, thể lực người Việt Nam”.
Bổ sung vitamin A để tăng cường phát triển thể chất cho trẻ.
Theo kết quả của Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc (năm 2019-2020), tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao/tuổi) ở t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi trên toàn quốc là 19,6% – được xếp vào mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).
Mục tiêu mà chương trình “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời nhằm phòng, chống suy dinh dưỡng bà mẹ và t.rẻ e.m, góp phần nâng cao tầm vóc, thể lực người Việt Nam” đặt ra là đến năm 2030, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi dưới 19%; tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ở t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi dưới 10,5%.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Vinh, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ – t.rẻ e.m cho biết, hiện nay, nhiều địa phương chưa có kế hoạch thực hiện chương trình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời. Do đó, để đẩy nhanh tốc độ giảm suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ, nâng cao tầm vóc cho người Việt Nam, các tỉnh cần triển khai nhanh kế hoạch, từ đó đưa ra những chiến lược chăm sóc dinh dưỡng tốt nhất cho bà mẹ, t.rẻ e.m.
Còn theo GS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế), ở Việt Nam, cứ 5 trẻ có 1 trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi. Như vậy, nước ta còn số lượng lớn trẻ bị nhẹ cân. Trẻ sinh ra càng bé thì chiều cao khi trưởng thành càng thấp.
Thêm vào đó, khi lên 2 t.uổi, trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi thì chiều cao khi trưởng thành cũng sẽ thấp. Do đó, cần nâng cao hơn nữa hiểu biết về tầm quan trọng của 1.000 ngày đầu đời của trẻ.
GS.TS Lê Danh Tuyên khuyến cáo, 1.000 ngày đầu đời là giai đoạn duy nhất giúp trẻ có thể tăng trưởng chiều cao trên 10cm/năm. Thậm chí, nếu các bà mẹ chăm sóc con tốt, chiều cao của trẻ có thể tăng 12-14cm/năm. Do đó, các chị em phụ nữ ngay từ giai đoạn t.iền thai kỳ cần ăn uống đầy đủ theo tháp dinh dưỡng mà Bộ Y tế đã phê duyệt, đồng thời, bổ sung đầy đủ vi chất dinh dưỡng như: Sắt, kẽm, vitamin A, canxi…
