strong> Ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư gan là 29,55 /100 nghìn người. Bệnh nhân lại thường đến điều trị trong giai đoạn muộn.
Bệnh ung thư đứng đầu
Ung thư gan là căn bệnh ung thư phổ biến thứ 6 trên thế giới với trên 900.000 người được chẩn đoán mỗi năm. Theo báo cáo của ghi nhận ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) năm 2020 trên thế giới mỗi năm có khoảng 905.677 ca mắc mới ung thư gan và 830.130 người t.ử v.ong vì căn bệnh này.
Ung thư gan cũng là bệnh ung thư có tỉ lệ mắc mới cao nhất ở nước ta trong năm 2018 với 26.412 trường hợp và đặc biệt tỷ lệ t.ử v.ong do căn bệnh này gần tương đương số người mắc bệnh với 25.272 ca.
Bênh nhân N. sinh năm 1981 đã phát hiên ung thư gan từ 4 năm trước. Lúc đó anh N. mới 35 t.uổi. Anh N. đã đươc đôt sóng cao tân 1 lân và nút mạch 4 lân. Tuy nhiên, trong 2 lân gân đây kỹ thuât nút mạch không đươc như mong muôn do có 1 cuông mạch chính câp m.áu cho khôi u là đông mạch bât thương, không thê luôn chọc lọc vào đê điêu trị đươc.
Các bác sĩ đã đ.ánh giá toàn bô tôn thương ung thư gan băng chụp căt lơp vi tính có tiêm thuôc cản quang động mạch, đây có lẽ rât ít cơ sơ y tê ơ Viêt Nam ưng dụng kỹ thuât này đê đ.ánh giá chính xác sô lương tôn thương và dưng hình ảnh chính xác mạch mạch m.áu đên nuôi khôi u (Embo guidance), giúp cho bác sĩ có thê nút mạch triêt căn tôn thương ung thư.
Tuy nhiên, khi can thiệp cho bệnh nhân có nhiều khó khăn. Các bác sĩ đã cố gắng kiêm soát tôi đa tôn thương u, chụp căt lơp vi tính ngay tại bàn can thiêp mạch đê đ.ánh giá lại ca bệnh này. Nếu thành công, các bác sĩ cho biết bệnh nhân có thể kéo dài cuộc sống thêm 5 đến 10 năm nữa.
Ảnh minh họa.
Trường hợp của bà N.T.N. 60 t.uổi, quê Ninh Bình đến Bệnh viện K Trung ương khám, bác sĩ cho biết bà bị ung thư biểu mô tế bào gan. Khối u ung thư gan có 3 u liên tiếp. Ung thư gan khối u 1,5 cm, 2 cm và 2,5 cm. Trước đó bà N. bị viêm gan nhưng không biết. Đến khi có hiện tượng vàng da, đau bụng bà mới tới Bệnh viện tỉnh kiểm tra, bác sĩ cho biết bà có u trong gan nên đã lên tuyến trên kiểm tra lại.
Các phương pháp hiện đại
PGS Bùi Văn Giang – Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh bệnh viện K Trung ương, cho biết hiện nay ung thư gan được điều trị bằng các phương pháp đa mô thức. Người bệnh có thể được phẫu thuật, đốt u, nút mạch khối u, tiêm hóa chất trực tiếp vào u.
Ví dụ với công nghệ DSA đây là hệ thống chụp mạch số hóa xóa nền giúp bác sĩ nhìn được cấu trúc mạch m.áu, cấu trúc đường mật nhưng không phải là dùng để chẩn đoán. Thông qua hệ thống này bác sĩ luồn ống cathete luồn lên động mạch gan và bơm hóa chất vào trong gan để điều trị u gan.
Ngoài ra, hiện nay bệnh nhân ung thư gan còn có thể sử dụng phương pháp đốt u. Đối với khối u 3 cm, dưới 3 khối u sử dụng các phương pháp điều trị triệt để.
Ví dụ với trường hợp của bà N. bác sĩ Giang cho biết nếu bị khối u ở cùng gan trái, thể trạng khỏe mạnh thì có thể cắt bỏ hoàn toàn gan sẽ giúp bệnh nhân triệt căn hơn. Nhưng 3 khối u nằm rải rác ở ba vùng gan khác nhau thì không thể cắt gan được nếu cắt gan phải ghép gan. Nếu 3 khối u trên cùng nền gan sơ thì có thể thực hiện đốt hoặc nút mạch.
Đốt u gan cũng là phương pháp triệt căn diệt tế bào toàn bộ khối u đó. Phương pháp này ưu điểm so với nút mạch, được coi như triệt căn hơn nút mạch.
Hiện nay đốt u gan được xếp vào triệt căn không khác gì phẫu thuật, vùng tổn thương ít hơn, không xâm phạm người bệnh. Các khối ung thư gan nguyên phát và cả các khối ung thư di căn gan đều có thể được điều trị bằng phương pháp này.
Với những bệnh nhân không thể phẫu thuật do ung thư nhiều nốt, vị trí khối u, toàn trạng nặng không thể phẫu thuật, thể tích khối u gan còn lại quá nhỏ không đảm bảo chức năng, đốt u có thể thực hiện nhiều lần tùy theo tình trạng bệnh.
Vì sao 75% bệnh nhân ung thư phổi phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn?
Ung thư phổi hiện là bệnh ung thư phổ biến thứ hai tại Việt Nam. Tiên lượng bệnh xấu vì đa phần người bệnh vào viện thì đã ở giai đoạn muộn.
Theo Globocan năm 2018, ung thư phổi là loại ung thư phổ biến nhất (11,6%) và có tỷ lệ t.ử v.ong cao nhất (18,4%) trong các loại ung thư. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng thứ 2 sau ung thư gan cả về tỷ lệ mắc và tỷ lệ t.ử v.ong (với tỷ lệ mắc 14,4% và tỷ lệ t.ử v.ong là 18% năm 2018).. Đây là một trong số những bệnh ung thư nguy hiểm và chiếm tỷ lệ t.ử v.ong cao, do thường được phát hiện muộn và khó điều trị.
PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội) cho biết có đến 75% bệnh nhân ung thư phổi được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Điều này khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn, chỉ có thể giúp kéo dài thời gian sống, tăng chất lượng sống cho người bệnh.
PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội).
Dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong chẩn đoán, điều trị song nhiều bệnh ung thư vẫn còn là thách thức lớn trong điều trị, trong đó có ung thư phổi. Ung thư phổi đều được xếp vào nhóm bệnh ung thư khó phát hiện sớm. Cũng vì thế, bệnh tiên lượng rất xấu.
Ung thư phổi là bệnh hay gặp, hiện có có nhiều tiến bộ trong điều trị (thuốc mới, kỹ thuật xạ trị mới). Bệnh viện K Trung ương đang nghiên cứu theo hướng này nhằm cải thiện chất lượng điều trị.
“Ung thư phổi diễn biến “âm thầm”, chỉ có triệu chứng khi đã ở giai đoạn muộn. Hiện cũng chưa có phương pháp phát hiện sớm bệnh thực sự có hiệu quả, chụp X-quang không phát hiện được sớm tổn thương”, PGS Quảng nói.
Theo chuyên gia, hiện nay sàng lọc ung thư phổi bằng chụp cắt lớp liều thấp đang được nghiên cứu cũng là một tiến bộ lớn của lĩnh vực sàng lọc ung thư. Tuy nhiên, biện pháp sàng lọc này mới chỉ dừng ở mức khuyến cáo.
Cách sàng lọc này với phần mềm vi tính hỗ trợ diễn giải hình ảnh chụp chính xác và giảm chi phí. Liều chụp được đặt ở mức 2mSv (so với liều chuẩn 7mSv), giảm nguy cơ tiếp xúc tia xạ so với chụp cắt lớp vi tính ngực thông thường.
Ung thư phổi khó phát hiện sớm do các triệu chứng ở giai đoạn đầu thường mờ nhạt thậm chí không có biểu hiện.
Các dữ liệu nghiên cứu gần đây cho thấy, với những bệnh nhân có nguy cơ cao bị ung thư phổi, việc tiến hành sàng lọc chẩn đoán sớm ung thư bằng chụp cắt lớp với liều xạ thấp hàng năm tăng được thêm 20% số trường hợp ung thư phổi được phát hiện khi so với chụp X-quang phổi thông thường. Chính nhờ những lợi ích rõ rệt như vậy, do đó, nhiều khuyến cáo hiện nay đang đề nghị đưa chụp cắt lớp vi tính ngực liều xạ thấp, tiến hành hàng năm là phương pháp tốt để sàng lọc, phát hiện ung thư phổi sớm.
Test chẩn đoán được coi là dương tính khi phát hiện các nốt không calci hóa từ 4mm trở lên đối với chụp cắt lớp vi tính liều thấp, và nốt không calci hóa bất kỳ trên X quang ngực.
Hướng dẫn của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ về tầm soát ung thư phổi
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) khuyến nghị tầm soát ung thư phổi hàng năm bằng phương pháp chụp cắt lớp CT scan ngực liều thấp cho những người từ 55 đến 74 t.uổi, có sức khỏe khá tốt và đáp ứng các điều kiện sau:
– Là những người hút thuốc hiện tại hoặc những người đã bỏ thuốc trong 15 năm qua.
– Có t.iền sử hút thuốc ít nhất 30 năm. Đây là số năm bạn hút thuốc nhân với số bao thuốc mỗi ngày. Ví dụ: một người hút 2 bao thuốc mỗi ngày trong 15 năm [2 x 15 = 30] có 30 năm hút thuốc. Một người người hút 1 gói mỗi ngày trong 30 năm [1 x 30 = 30] cũng có 30 năm hút thuốc.
